Hoewel Nederland en Indonesië een gedeelde geschiedenis hebben, zijn er nog steeds grote cultuurverschillen te vinden tussen de twee landen. Als voormalig kolonie van Nederland, kent Indonesië bijvoorbeeld enkele Nederlandse invloeden, maar in de kern blijven de culturele gebruiken en gewoonten opvallend verschillend. In deze blog deel ik vier van de meest opvallende verschillen die ik tegenkwam tijdens mijn drie jaar in Indonesië. Aanvankelijk konden deze verschillen soms frustrerend zijn, maar na verloop van tijd begon ik ze steeds meer te waarderen.
1. Jam karet: de flexibele tijdsbeleving
In Indonesië is tijd geen strikt gegeven. Het begrip “jam karet,” wat letterlijk “elastische tijd” betekent, verwijst naar een flexibele kijk op punctualiteit. Waar Nederlanders bekendstaan om hun stiptheid, kan een afspraak in Indonesië gerust enkele uren later beginnen dan gepland.
Zelf had ik ooit een interview gepland voor 8 uur ’s avonds in een charmant koffiehuis. Ik zat klaar, helemaal voorbereid, maar om 21:00 was de geïnterviewde nog steeds niet verschenen. Dit kan frustrerend zijn voor wie de Nederlandse punctualiteit gewend is, maar het leert je ook om je aan te passen, geduld te oefenen, en in het moment te leven. Na verloop van tijd begon ik deze ontspannen houding zelfs te waarderen.
2. De bidet: een ander toiletgebruik
Een ander duidelijk verschil is het gebruik van de bidet in Indonesië, of zoals het vaak genoemd wordt, het ‘waterpistool om je kont te wassen’. Waar Nederlanders gewend zijn om toiletpapier te gebruiken, is de bidet in Indonesië de standaard voor hygiëne.
Aanvankelijk was dit even wennen, maar na verloop van tijd begon ik de voordelen van dit systeem te waarderen. Het gebruik van water zorgt voor een gevoel van frisheid dat toiletpapier simpelweg niet biedt. En ik moet eerlijk toegeven: nu ik weer terug in Nederland ben, mis ik de bidet zelfs regelmatig!
3. Verkeer en macet: geduld in de Indonesische files
Het verkeer in Indonesië, vooral in steden zoals Jakarta, is chaotisch en onvoorspelbaar. “Macet,” oftewel file, is een woord dat je in Indonesië dagelijks hoort. Geduld is absoluut noodzakelijk, want verkeersopstoppingen kunnen uren duren. Dit staat in schril contrast met Nederland, waar de infrastructuur goed georganiseerd is en files zelden zulke extreme vormen aannemen.
Het was voor mij een enorme aanpassing om te leren omgaan met de dagelijkse chaos op de weg. Een rit die normaal 30 minuten zou duren, kan in Jakarta gemakkelijk drie uur in beslag nemen.
4. Tanpa gula: suiker in Indonesische drankjes
Als je in Indonesië een drankje bestelt, is er een goede kans dat het vol zit met suiker, zelfs in thee of vruchtensap. Suiker is een belangrijk ingrediënt in veel Indonesische dranken, wat totaal anders is dan in Nederland, waar de voorkeur tegenwoordig uitgaat naar minder zoete, gezondere opties. Mijn liefde voor koffie maakte dit bijzonder lastig; een kop koffie zonder suiker vinden was bijna een uitdaging op zich. Als je in Indonesië liever geen mierzoet drankje wilt, is het slim om de uitdrukking “tanpa gula” (zonder suiker) te onthouden.
Al met al heb ik enorm veel geleerd van mijn tijd in Indonesië. Hoewel de cultuurverschillen in het begin tot verwarring en soms frustratie leidden, leerde ik uiteindelijk de Indonesische manier van leven te waarderen. Van de relaxte omgang met tijd tot de alledaagse chaos op de wegen en zelfs de suiker in mijn koffie, elk aspect van de cultuur heeft me een waardevol nieuw perspectief gegeven. Het leerde me niet alleen geduld, maar ook om op een andere manier naar gewoontes en gebruiken te kijken. Verschillen zijn niet alleen uitdagend, ze zijn ook verrijkend.